Van Aa naar Zee

Over het initiatief Van Aa naar Zee 

Het idee van Aa naar Zee is om de natuurlijke overgang te herstellen tussen zoet en zout water. Deze overgang was ooit kenmerkend voor het gebied waar de Westerwoldse Aa uitmondt in de Dollard. Deze belangrijke schakel voor biodiversiteit is in de loop van de tijd verloren gegaan. 

Met het initiatief Van Aa naar Zee zoeken we naar kansrijke plekken om deze schakel te herstellen. Dit kan zijn de plek waar de Westerwoldse Aa in de Dollard uitmondt. Door de herinrichting van de Ruiten Aa is inmiddels een fraai beekdal ontstaan met een hoge biodiversiteit en een kleinschalig cultuurhistorisch karakter. Dit biedt kansen voor zowel natuur als landbouw en maakt het gebied weer aantrekkelijk voor bewoners, ondernemers en bezoekers. Met internationale samenwerking en kennisontwikkeling verbindt Van Aa naar Zee zich ook met andere kustgebieden. 

Wat is ons streven?

Om te onderzoeken of het idee van Aa naar Zee haalbaar en uitvoerbaar is, werken we intensief samen met boeren, bewoners, kenniscentra, ontwerpers, kunstenaars, studenten, natuurbeheerders en overheden. Samen zoeken we naar mogelijkheden voor: 

• Herstel van landschap en natuur 
  Versterken van de verbinding tussen de Dollard en de Ruiten Aa, zodat vissen, vogels en andere soorten profiteren van een gezonde zoet-zoutovergang.

• Duurzame landbouw en natuur in balans 
  Oplossingen om landbouw en natuur beter samen te laten werken en doorbreken de bestaande tegenstellingen. 

• Sterke band tussen mens en landschap 
  Versterken van de band tussen bewoners en hun omgeving.

• Gezonde Eems-Dollard 
  Natuurherstel in de Eems-Dollard, verminderen vertroebeling en terugbrengen natuurlijke overgangen. 

• Een klimaatbestendig landschap 
  Bestand tegen zeespiegelstijging, voorkomen verdere bodemdaling door een landschap dat met de zee meegroeit, oplossingen tegen verzilting, vast houden van zoet water bij droogte.

Zo ziet onze aanpak eruit

Van Aa naar Zee bevindt zich momenteel in de verkenningsfase, die loopt tot eind 2025. In deze periode onderzoeken we de haalbaarheid van het initiatief via verschillende sporen. Elk spoor wordt afzonderlijk geanalyseerd, maar we leggen ook regelmatig de onderlinge verbanden. 

Aan het einde van de verkenningsfase moet duidelijk zijn of het initiatief haalbaar en mogelijk schaalbaar is. Daarnaast brengen we in kaart welke vervolgstappen nodig zijn om in de planvormingsfase te komen tot een gedragen, uitvoerbaar en toekomstbestendig inrichtingsplan dat duurzaam en klimaatbestendig is. 

Hoe staan we er nu voor?  

In de verschillende sporen onderzoeken we: 

• Samen met Deltares wat de specifieke effecten van de klimaatverandering zijn voor het stroomgebied van Ruiten Aa – Westerwoldse Aa – Eems-Dollard.

• Met Wageningen Environmental Research hoe de historisch landschapsecologische systeemanalyse er uit ziet. Het doel van deze historisch-landschapsecologische systeemanalyse is het goed `in de vingers’ krijgen van het landschap en het landschapsecologisch (of ecohydrologisch) systeem. We willen weten hoe het landschap en het ecohydrologisch systeem zich door de tijd heen ontwikkeld heeft. Dat bepaalt mede de analyse van de huidige uitgangssituatie: waarom ziet ons landschap eruit zoals het eruit ziet en waarom werkt het systeem zoals het nu werkt? Vandaaruit werpen we een blik op de toekomst of vanuit de toekomst terug naar het heden (backcasting). Je moet immers eerst weten waar je vandaan komt en waar je nu staat, om te kunnen bepalen waar je heen gaat. Dit uitgebreide onderzoek loopt in een aantal stappen door tot eind 2025.

• Vanaf april 2025 nemen we samen met Wageningen Universiteit deel aan het Europese project River Commons River Hood. De onderzoekers vragen bewoners hoe zij aankijken tegen leven met water, nu, in het verleden en in de toekomst. Zo werken we samen met bewoners en gebruiken we lokale kennis om op een creatieve manier de verbinding met de omgeving, het water en het sociale netwerk te onderzoeken, verbeelden en versterken.